+ Mất nước, mất natri.

+ Nhiễm toan chuyển hóa: Do mất nhiều bicarbonat trong phân, gây suy giảm chức năng thận, nhanh chóng dẫn tới nhiễm toan.

+ Thiếu kali: Do mất ion kali trong phân khi bị tiêu chảy; ở trẻ suy dinh dưỡng, thường chướng bụng, liệt ruột cơ năng, loạn nhịp, nhược cơ toàn thân.

- Gây suy dinh dưỡng ảnh hưởng tới sự tăng trưởng.

Câu hỏi:

2. Vì sao tiêu chảy có thể gây tử vong cho trẻ?

* Ăn uống:

- Do mẹ thiếu sữa hoặc cai sữa sớm nên trẻ ăn thức ăn không hợp với tuổi.

- Dinh dưỡng không tốt nên dẫn đến tiêu chảy.

* Nhiễm khuẩn:

- Do virut: virut Rota

- Do vi khuẩn

+ Do nhiễm khuẩn tại ruột: như E. coli, trực khuẩn lị, phẩy khuẩn tả, trực khuẩn thương hàn. Các vi khuẩn lây nhiễm qua đường thức ăn, nước uống và các dụng cụ cho trẻ ăn, uống. Lây qua bàn tay bẩn ở người phục vụ trẻ.

+ Do nhiễm khuẩn ngoài đường ruột: trẻ bị nhiễm sau khi mắc các bệnh nhiễm khuẩn như nhiễm khuẩn hô hấp cấp tính, viêm tai giữa, viêm phổi, sởi,...

+ Do kí sinh trùng (amip)

* Yếu tố thuận lợi cho sự phát triển của bệnh

- Do môi trường vệ sinh kém, khí hậu nóng tạo điều kiện cho các vi sinh vật phát triển gây bệnh.

- Trẻ bị suy dinh dưỡng dễ mắc tiêu chảy, các đợt tiêu chảy kéo dài hơn, dễ bị tử vong hơn, nhất là ở những trẻ bị suy dinh dưỡng nặng.

- Trẻ dưới 2 tuổi, nhất là trẻ từ 6 tháng đến 12 tháng hay bị bệnh.

2. Vì sao trẻ từ 6- 12 tháng hay bị bệnh?

* Hệ tiêu hóa

- Tiêu chảy xuất hiện đột ngột: đại tiện phân lỏng, nhiều nước, số lần đại tiện nhiều hơn bình thường,

- Nôn: thường xuất hiện đầu tiên trong trường hợp tiêu chảy do virut rota hoặc do tự cầu. Làm mất nhiều nước và điện giải.

- Biếng ăn.

Trong tiêu chảy kéo dài, trẻ đại tiện phân lỏng từ 2 tuần trở lên thường dẫn đến suy dinh dưỡng.

* Hệ thần kinh: Trẻ quấy khóc, vật vã, co giật, có khi mệt lả, li bì hôn mê; có thể sốt cao.

* Dấu hiệu mất nước: Mất nước là triệu chứng quan trọng vì đó là nguyên nhân gây tử vong ở trẻ. Vì vậy, khi trẻ tiêu chảy cần phải đánh giá tình trạng mất nước.

- Mất nước nhẹ : Cân nặng của trẻ mất dưới 5% trọng lượng cơ thể, trẻ chưa khát nước, quấy khóc.

- Mất nước vừa : Cân nặng của trẻ giảm từ 5 - 9% trọng lượng cơ thể, trẻ khát nhiều, vật vã, mắt trũng, miệng khô, môi se, khóc không có nước mắt, nhịp thở nhanh, mạch nhanh, da mất đàn hồi.

- Mất nước nặng : Cân nặng mất trên 10% trọng lượng cơ thể, khát nước nhiều, lờ đờ, mệt mỏi, thóp trũng, môi se, miệng khô, khóc không có nước mắt, da mất đàn hồi, nước tiểu ít, mạch nhanh nhỏ, huyết áp hạ.

BẢNG ĐÁNH GIÁ TÌNH TRẠNG MẤT NƯỚC THEO TỔ CHỨC Y TẾ THẾ GIỚI

Câu hỏi

1. Nêu các triệu chứng của tiêu chảy?

2. Trong các triệu chứng trên, triệu chứng nào là quan trọng của bệnh?

- Điều trị mất nước và điện giải:

Mục đích là bù lượng nước và điện giải mất do bệnh gây ra, cung cấp lượng đang tiếp tục mất nước và cung cấp nước, điện giải theo nhu cầu sinh lí bình thường. Có thể sử dụng phương pháp đưa nước và điện giải vào cơ thể bằng đường uống và truyền tĩnh mạch.

Ở gia đình và các trường mầm non, nơi chăm sóc trẻ hằng ngày, khi phát hiện trẻ tiêu chảy thì phương pháp tốt nhất là cho trẻ uống nhiều nước hơn bình thường. Dung dịch tốt nhất dùng cho trẻ là Oresol hoặc nước cháo, muối cho trẻ uống.

- Chế độ dinh dưỡng:

+ Cần cho trẻ tiếp tục ăn.

+ Trẻ đang bú mẹ thì vẫn cho bú bình thường.

+ Trẻ ăn sữa bò nên pha loãng sữa với nước cháo, số lần ăn tăng hơn bình thường.

+ Trẻ ăn thức ăn bổ sung nên ăn lỏng, nấu nhừ, đủ chất dinh dưỡng.

Chú ý không dùng nước cháo thay thế bữa ăn

- Thuốc dùng trong tiêu chảy: chỉ dùng thuốc kháng sinh trong các trường hợp nhiễm trùng;

1. Khi trẻ bị tiêu chảy cần điều trị như thế nào?

2- Khi phát hiện trẻ bị tiêu chảy có nên cho trẻ uống thuốc cầm tiêu chảy không? Khi nào thì cho trẻ uống kháng sinh? Vì sao?

3- Chế độ dinh dưỡng cho trẻ bị bệnh tiêu chảy như thế nào?