Viêm phổi là tổn thương nhu mô gồm các phế quản nhỏ, phế nang và các tổ
chức phế nang do vi khuẩn, virut gây nên.
Bệnh hay gặp ở trẻ từ 0 - 3 tuổi, với trẻ nhỏ mắc bệnh dễ bị nặng hơn ở trẻ
lớn. Viêm phổi là một trong những nguyên nhân chính gây tử vong ở trẻ, đặc biêt
là trẻ dưới 1 tuổi, trẻ sơ sinh đẻ non, đẻ yếu, trẻ suy dinh dưỡng. Theo thống
kê của Tổ chức Y tế thế giới, số tử vong của viêm phổi chiếm tỷ lê 75,5% tổng
số tử vong của bệnh đường hô hấp.
Nguyên nhân
- Do vi khuẩn và virut có sẵn ở trong vùng họng như phế cầu, liên cầu, tụ
cầu,... hoặc các loại virut cúm, sởi, thủy đậu,...
- Bệnh có thể xảy ra thứ phát sau khi trẻ mắc các bệnh lây cấp tính.
- Yếu
tố thuận lợi :
+ Trẻ càng nhỏ tuổi càng dễ mắc.
+ Cơ địa của trẻ đẻ non, trẻ suy dinh dưỡng, còi xương nặng dễ mắc hơn.
+ Thời tiết : hay gặp vào mùa lạnh, nhất là khi thay đổi thời tiết.
+ Điều kiện sinh hoạt vệ sinh kém.
Câu hỏi gợi ý tìm hiểu bài:
Nguyên nhân gây viêm phổi ở trẻ?
Triệu chứng
Gồm 3 loại triệu chứng :
- Triệu chứng
nhiễm khuẩn :sốt
cao, dao động 38 - 390C, ho,
nôn trớ, mệt mỏi, quấy khóc, khó chịu, da xanh, môi khô, lưỡi bẩn.
- Triệu chứng hô
hấp: khó thở, nhịp thở nhanh, nông, có khi nhịp thở không đều, cánh mũi phập
phồng, đầu ngật theo nhịp thở, co rút
lồng ngực, có thể tím tái ở lưỡi, quanh môi và đầu chi, có thể có cơn ngừng
thở.
- Các triệu chứng
khác:mạch
nhanh, tim đập nhanh, nhỏ, yếu ; có thể có rối loạn tiêu hóa nặng hoặc các
triệu chứng thần kinh như co giật hoặc ngủ li bì không đánh thức được.
Điều trị không kịp thời có thể dẫn đến tử vong.
Bảng
2.
Đánh giá tình trạng viêm phổi của bênh nhi và cách xử lý
Dấu hiệu lâm sàng
Xếp loại
Xử lý
Sốt
Ho kéo dài trên
30 ngày
Không viêm phổi
Cảm lạnh, viêm
hô hấp trên
Chăm sóc tại nhà Đi khám tìm nguyên
nhân
Sốt + ho, thở nhanh trên 40 lần/phút
Viêm phổi
Kháng sinh (tại nhà) Hạ sốt+chống khò khè
Sốt + ho, thở nhanh Rút lõm lồng ngực
Tím tái
Viêm phổi nặng
Vào viên điều trị
Sốt + ho, thở nhanh Rút lõm lồng ngực
Tím tái, không uống được
Viêm phổi rất nặng
Điều trị tại bênh viên
QUAN SÁT ĐOẠN VIDEO: DẤU HỆU RÚT LÕM LỒNG NGỰC VÀ THỞ NHANH
Viêm phổi ở trẻ dưới 2 tháng : Trẻ dưới 2 tháng dựa vào sốt, ho, nhịp thở
nhanh trên 60 lần/phút. Nhưng ở lứa tuổi này nhất là trẻ đẻ non, trẻ bị suy
dinh dưỡng, nhiễm trùng nặng, triệu chứng ho và sốt có thể không có, khám phổi
nhiều khi không rõ, chỉ nghe được khi trẻ khóc. Nhiều khi nhịp thở không nhanh
mà chậm (30 lần/phút) hoặc có những cơn ngừng thở. Vậy khi thấy trẻ bỏ bú, ngủ
li bì khó đánh thức, có cơn ngừng thở thì nghĩ ngay đến trẻ bị suy hô hấp.
Bảng 3. Đánh giá tình trạng
viêm phổi trẻ dưới 2 tháng và cách xử lý
Triệu chứng
Xếp loại
Xử trí
Ho, không sốt, bú tốt
Không có viêm phổi
Không dùng kháng sinh Chăm sóc tại nhà
Sốt, ho, bú tốt. Thở nhanh trên 60 lần/phút
Viêm phổi nhẹ
Nhâp viện
Sốt, ho, bú tốt, thở nhanh hoặc châm,
ngừng thở
Viêm phổi nặng
Cấp cứu tại bệnh viện
Câu hỏi
- Khi trẻ bị viêm phổi sẽ có những triệu chứng gì?
- Trong các triệu chứng đó,
dấu hiệu nào là điển hình của bệnh?
Điều trị
Phát hiện sớm trẻ bị bệnh và nhất
là dấu hiệu khó thở để kịp thời cấp cứu cho trẻ.
Chế độ chăm sóc: cho trẻ nằm nơi
thoáng mát, tránh gió lùa, nới rộng quần áo, tã lót, hút đờm rãi, nhỏ thuốc mũi
cho trẻ, nếu sốt cao đắp khăn ướt lên trán.
Cho trẻ ăn thức ăn lỏng dễ tiêu,
với trẻ bú mẹ nên dùng thìa tránh gây khó thở vì ăn.
Thuốc :
+ Dùng kháng sinh sớm và liều cao.
+ Các thuốc trợ hô hấp, trợ tim mạch, hạ sốt.
Câu hỏi gợi ý tìm hiểu bài:
- Khi trẻ bị viêm phổi, cần chăm sóc như thế nào?
Phòng bệnh
- Tránh suy dinh dưỡng: cho trẻ ăn
đủ các chất dinh dưỡng.
- Tránh đẻ non.
- Phòng các bệnh lây cấp tính bằng
cách tiêm phòng triệt để theo đúng lịch quy định.
- Đề phòng các trường hợp nhiễm
khuẩn: chú ý trong chăm sóc vệ sinh. Nhà ở thoáng mát, không khí trong sạch,
giữ ấm cho trẻ về mùa đông và khi thay đổi thời tiết.